COVID-19 hakkında 15 Nisan 2020'de yazılmış dokümana göre, Lighting Engineering Society (Aydınlatma Mühendisliği Topluluğu) Ultraviyole Hava Sterilizasyon sistemlerine karşı aşağıda belirtilen tutumu sergilemektedir(1):

“Üst ışımalı ultraviyole sistemleri ile yapılan hava sterilizasyonu, havayı temizlemenin en efektif ve güvenli yoludur. Sistemler, uluslararası standartlar doğrultusunda, doğru şekilde planlanmalı, kurulmalı ve bakım sağlanmalıdır. “

AP-AC üst ışımalı sterilizasyon ürünleri bütün uluslararası gereklilikleri sağlar.

“HEPA filtreleri kullanarak sterilizasyon yapan hava temizleme cihazları veya havalandırma kanallarına yerleştirilen ultraviyole-C lambalar cazip görünse de, havayı temizlemede yeterlilik oranları genelde çok azdır.”

Şu anda piyasada üç tip 254nm Ultraviyole C Işık Hava Sterilizasyon sistemleri bulunuyor:

1. Üst Işıma sistemleri

2. Fan ile çalışan ve UVC lambalar içeren filtreli hava temizleme cihazları

3. Havalandırma kanallarına veya santrallerine yerleştirilen Ultraviyole-C Lambalar

 

Üst Işıma sistemlerinin neden daha iyi olduğunu anlamak için, UVC ışığın nasıl dezenfekte ettiğini anlamak gerekir:

Virüs veya bakterinin üzerine ışıyan UVC ışık, mikroorganizmaların DNA’sını etkiler, böylece mikroorganizma pasif hale getirilir.  Mikroorganizmaların üzerine sadece ışıması yeterli değildir, bu ışımanın belli bir süre boyunca gerçekleşmesi gerekir. Bu ultraviyole dozu olarak da bilinir ve her mikroorganizmanın etkisiz hale gelmesi için belli bir doz gerekir.

Bir odadaki havanın sterilizasyonunu sağlamak istiyorsak UVC ışığı odadaki bütün havaya belli bir zaman boyunca uygulamak gerekir.

1. Bir AP-AC Üst Işımalı Cihazı ultraviyole ışığı odadaki havaya direkt olarak uygular. Virüs ve bakteri taşıyan hava hızlı bir şekilde dezenfekte olur. Bunun nedeni nefes alındığında, öksürüldüğünde veya hapşırıldığında havanın sıcaklığının, vücut sıcaklığına yakın olması ve yukarı yükselmesidir. Bu şekilde enfekte hava yükselir ve odanın üst kısmında bulunan cihazın çıkardığı ultraviyole ışıkla temasa geçer. Enfekte hava UV ışık tarafından etkisiz hale getirilirken, sıcaklığı azalır ve aşağıya iner, odadaki insanlar temizlenmiş havayı solumuş olur. Üst ışıma sistemleri ile yapılan bilimsel çalışmalarda, gerçek hastane koşullarında, tüberküloz bulaşma sayısının en az %80 azaldığı görülmüştür.(2) AP-AC Üst Işıma sistemleri insandan insana bulaşma riskini azaltır. Kapalı alanlardaki havanın taşınma hareketi doğal olarak meydana gelir ve havalandırma veya klimaların varlığıyla da artar. Bu hareket sayesinde, odadaki bütün hava kolayca, sessizce, insanların varlığında ve ortamın işleyişini bozmadan dezenfekte edilir. Odadaki hava taşınım halindedir ve yavaş hareket eder. Bu yüzden UVC ışık sürekli olarak odadaki havaya uygulanır ve böylece havadaki mikroorganizmalar için yeterli dozlar sağlanır.

2. Fan ile çalışan ve UVC lambalar içeren filtreli hava temizleme cihazlarında, havayı dezenfekte etmek için kapalı kasasının bir ucuna vantilatör takılır. Bu, havayı kasanın içine aktarır ve havanın ultraviyole ışık ile temas etmesi sağlandıktan sonra  kasanın diğer ucundan dışarıya atılır. İçeri aktarılan hava belli bir hızdadır, bu hız profesyonel sağlık ekipmanlarında saniyede 1.5 metreye ulaşır. Normal bir Üst Işımalı cihazda olanın yaklaşık iki katı olan 50W UVC lamba uygulansa bile, Üst Işımalı cihazın sağladığı dozun dörtte biri etkiyi bile sağlayamamaktadır. Ayrıca, Üst Işıma UVC ışığı direkt olarak enfekte olan havaya uygular fakat kasa içerisine giren havanın enfekte olup olmadığı belli olmayan bir kısmını içine alır. Hava temizleme cihazları sterilizasyon sağlar fakat temizleme oranı daha azdır. Bunun nedeni havanın UVC ışığa daha az süre maruz kalmasıdır. Aynı zamanda, bu tip cihazlar odanın içerisindeki havayı saatte 1-2 kez  değiştirirler ki bu durumda da sterilizasyon istenilen seviyenin çok altındadır. Bu yüzden mikroorganizmalar aktif halde havada çok uzun süre bulunur ve insanların onları soluma olasılığı fazladır.

3. Havalandırma kanallarına veya santrallerine yerleştirilen Ultraviyole Lambalar da hava sterilizasyonu sağlar fakat maruz kalma süreleri oldukça azdır çünkü bu durumda kanaldaki havanın hızı daha da yüksektir, neredeyse saniyede 2.5 metredir. Bu yüzden, havayı UVC ışığa daha uzun süre maruz bırakmak ve sterilizasyon seviyesini yüksek tutmak için uzun mesafelerde birçok UV tüpü yerleştirilmesi gerekir. Fakat bu durum beraberinde yüksek enerji ve ekonomik maliyet getirir. Buna rağmen, bu tür sistemlerde devir daim edilen havanın hacmi oldukça büyüktür.  Bu sistemler doğrudan odadaki tüm havaya ışıma sağlayamaz, az yada çok dezenfekte etse bile, insanların enfekte olmuş havayı soluma riskini azaltamaz ve bu yüzden, bu şekilde ortaya çıkan enfeksiyonları engelleyemez.

 

(1) IES Committee Report: Germicidal Ultraviolet (GUV) - Frequently Asked Questions. IES Standards Committee April 15, 2020 as a Transaction of the Illuminating Engineering Society. ISBN 978-0-87995-389-8

 

(2) Institutional Tuberculosis Transmission. Controlled Trial of Upper Room Ultraviolet Air Disinfection: A Basis for New Dosing Guidelines.

World Health Organization, Geneva, Switzerland

ORCID ID :00-0002-5323-3196 (EAN).